به منظور پاسداشت از نیم قرن خدمات و فعالیت های علمی، فرهنگی، سیاسی، رسانه ای و اجتماعی آیت الله العظمی محسنی، از ششمین سالیاد ارتحال ملکوتی این فقیه نواندیش، اعتدالگرا، مجاهد کبیر و معلم افغانستان، نشست علمی- فرهنگی تحت عنوان«همگرایی اسلامی در اندیشه حضرت آیت الله العظمی محسنی (ره)، با همت آمریت فرهنگ، دعوت و ارشاد اسلامی پوهنتون و همکاری کمیته های فرهنگی دانشکده ها، روز پنجشنبه، ۱۶ اسد ۱۴۰۴، در سالن اجتماعات ابوریحان پوهنتون خاتم النبیین(ص) شعبه غزنی برگزار شد.
این نشست طیف وسیعی از اقشار جامعه، اعم از نمایندگان دفتر حضرت آیت الله العظمی محقق، اعضای محترم شورای علما، ملا امامان مساجد، طلاب، اساتید پوهنتون، محصلین، مجاهدین، معلمین و مدیران لیسه ها، بزرگان، محاسن سفیدان و سایر اقشار مؤمن شهر غزنی، اعم از شیعه و سنی حضور داشتند، در سه بخش ختم به اجرا درآمد.
بخش اول؛ قرائت و ختم قرآن کریم
در این بخش، اشتراک کنندگان در برنامه، سوره های قرآن کریم را قرائت نموده و ثواب آن را به روح بلند و ملکوتی حضرت آیت الله العظمی محسنی (ره) تقدیم داشتند.
بخش دوم سخنرانی ها و کلیپ های علمی- فرهنگی
این بخش، با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید توسط عتیق الله محمدی معاون محترم شورای علما آغاز شده و با پخش کلیپ «از فقه تا تمدن» در مورد اندیشه ها و اقدامات آیت الله العظمی محسنی، سخنرانی دکتر خادم حسین حبیبی رئیس پوهنتون خاتم النبیین شعبه غزنی، پخش صحبتهای حجت الاسلام آقای غفاری نماینده سابق پارلمان و از اعضای شورای علمای افغانستان، سخنرانی حجت الاسلام الیاسی رئیس مدرسه علمیه فاطمه الزهرا (س) و پخش کلیپ صحبتهای مولوی صاحب دکتر ابراهیمی از اعضای شورای اخوت اسلامی ادامه یافت.
دکتر حبیبی در این صحبتها، فرارسیدن ششمین سالیاد ارتحال ملکوتی آیت الله محسنی را تسلیت گفته و از حضور مهمانان عزیز در این نشست تشکری نمود. بعد با طرح این پرسش که چرا با گذشت شش سال، هنوز از رحلت آیت الله العظمی محسنی تجلیل می کنیم؟ افزود که ۱- تجلیل از خدمتگزاران و عالمان بزرگ امر پسندیده در تمامی ادیان الهی و به خصوص در دین اسلام است و بدون شک، آیت الله العظمی محسنی یکی از عالمان و خدمتگزاران بزرگ افغانستان و جهان اسلام است؛ به گونه ای که به عنوان یک الگوی جامع فکری و سلوکی برای مسلمانان جهان مطرح است؛ ۲- پیشگامی ایشان در عرصه جهاد برای استقلال کشور و مبارزه با اشغالگران شوروی؛ ۳- به دلیل تلاش حضرت آیت الله برای ایجاد اخوت اسلامی در میان امت اسلامی و به خصوص در میان جامعه اسلامی افغانستان که از این منظر وی از بزرگترین منادیان و پرچمداران اخوت اسلامی در افغانستان و در سطح جهان اسلام بوده و وحدت و همبستگی اسلامی را از اوجب واجبات می دانست؛ ۴- به دلیل مبارزه ایشان در راستای ارتقاء جایگاه سیاسی و اجتماعی زنان در کشور و زمینه سازی برای ورود آنها در حوزه فعالیتهای سیاسی و اجتماعی.
آقای غفاری نیز که صحبتهای ایشان از طریق سیستمهای ال سی دی به نشر رسید، مهمترین اقدامات و خدمات علمی، فرهنگی و رسانه ای آیت الله العظمی محسنی را به بحث گرفته و نقد ایشان را بر اعلامیه جهانی حقوق بشر توضیح داد و طرح حضرت آیت الله را در مورد بازنویسی این اعلامیه و شکل دهی یک تمدن نوین بازنمایی نمود.
استاد الیاسی به عنوان سخنران دوم این نشست علمی- فرهنگی، ضمن بیان تسلیت به مناسبت فرارسیدن ششمین سالیاد رحلت آیت الله العظمی محسنی، به موضوع جایگاه سیاسی و اجتماعی زنان در اندیشه آیت الله العظمی محسنی، پرداخته و افزود که معظم له، با تأکید با استناد اسلامی بر این باور است که اسلام مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان را مورد تأیید قرار داده است و محصور کردن زنان در خانه و جلوگیری از سواد آموزی آن جایز نیست. زنان می توانند با حفظ حجاب و شئونات اسلامی در انتخابات،، پارلمان و مسائل اجتماعی ورود نمایند.
مولوی صاحب دکتر عبدالقادر ابراهیمی که صحبتهای ایشان هم از طریق سیستم های ال سی دی به نشر سپرده شد، در مورد شخصیت آیت الله العظمی محسنی سخن گفته و از ایشان به عنوان کم نظیرترین شخصیتهای علمی افغانستان یاد نمود که برای همزیستی، همدیگر پذیری و برادری تلاش نمود. آنهم در شرایطی که دشمنان تلاش داشتند که به بهانه مذهب متفاوت ضربه عمیق تری را بر پیکر جامعه وارد سازد؛ اما آیت الله محسنی با نوشتن آثار متعدد علمی، ایجاد شورای اخوت و برگزاری سمینارهای متعدد، در برابر آن ایستاد.
بخش سوم: میزگرد علمی
در بخش پایانی، میزگردی علمی با حضور استادان و علمای برجسته برگزار گردید. مدیریت این بخش برعهده جناب آقای فطرت، مجری و دبیر برنامه بود. محورهای گفت‌وگو بدین شرح بود:
استاد اصغری رئیس مدرسه علمیه توحید، در پاسخ به ضرورت نشر کتاب معجم الاحادیث المعتبره، آن را یک شاهکاری در دانش حدیث دانست و بیان داشت که ضرورت و اهمیت آن زمانی به درستی درک می شود که ما اولاً جایگاه حدیث را در منظومه تمدن اسلامی و فهم اسلام و قرآن به درستی درک کنیم و در ثانی، با وضعیت احادیث و تدوین آن در تاریخ اسلام آشنا باشیم. استاد اصغری در ادامه افزود، در صورتی که ما با بیش از ۴۰۰ هزار حدیث و تقریباً ۱۵ هزار راوی در مجموعه های حدیثی مواجه هستیم، بررسی علمی این امر یک نیاز و ضرورت جدی است و البته محتاج به تخصص، دقت هوشمندی و زمان زیادی که مرحوم آیت الله العظمی محسنی به زیبایی به آن پرداخته و از عهده آن برآمده است؛ آنهم با صرف بیش از ده سال زمان. ایشان به پشتوانه دانش تخصص خود، مجموعه احادیث و راویها را پالایش نموده و کمتر از ۱۲ هزار حدیث را جمع آوری نموده است.
مولوی صاحب سعادت خان هم در پاسخ به این پرسش که: وحدت و تقریب بین مذاهب اسلامی در دیدگاه آیت الله محسنی چگونه تبیین شده است؟ ضرورتها، موانع و راه حلهای آن را از معظم له مورد اشاره قرار داده و با تکیه به آیه شریفه واعتصموا بحبل الله ولاتفرقول، همگرایی و وحدت اسلامی را یک اصل و یک فریضه دانست و در عین حال تأکید نمود که اختلافات علمی در جامعه، نه تنها مذموم نیست، بلکه باعث تکامل و پیشرفت می شود و اختلافات مذهبی نیز از همین مورد است.
کارشناس سوم این نشست، دکتر کریمی معاون علمی پوهنتون خاتم النبیین شعبه غزنی بود. وی در برابر این پرسش که: با توجه به اینکه آزادی یکی از حقوق اولیه و طبیعی انسان می باشد، این امر در دیدگاه آیت الله محسنی چگونه تبیین شده است؟ گفت: اولاً، آزادی از مسائل بنیادین و طبیعی حقوق بشر بوده و نقش برجسته ای در توسعه و رشد جوامع دارد که باعث شکوفا شدن استعدادها، خلاقیتها، درک از خود و دیگران، تعالی و تکامل روحی و… می گردد. ثانیاً، مبتنی بر این اهمیت آیت الله العظمی محسنی به این بحث ورود نموده و به صورت گسترده ای در کتاب تصویری از حکومت اسلامی آن را به بحث گذاشته است. ایشان در ادامه به دلیل ضیقی وقت، فقط بحث انواع آزادی مثل؛ ۱- آزادی تکوینی ۲- آزادی عرفانی ۳- آزادی اخلاقی و ۴- آزادی سیاسی مورد اشاره قرار داده و به توضیح آنها پرداخت.
مولوی صاحب قریشی مسئول دروس ثقافت اسلامی پوهنتون خاتم النبیین شعبه غزنی، به عنوان کارشناس بعدی این میزگرد، در پاسخ به پرسش مطرح شده، به بررسی عوامل تفرقه میان امت اسلامی از دیدگاه آیت الله محسنی پرداخته و آن را در قالب سه نوع تباری، سیاسی و مذهبی مورد بحث قرار داد و افزود که تفاوتهای مذهبی از دیدگاه آیت الله العظمی محسنی اساسی و مشکلساز نیست، یک بحث علمی و اجتهادی است. مشکل زمانی ایجاد می شود که این تفاوتها باعث تعصب و نفرت شود. در حالیکه مذهب واسطه هایی در فهم و تفهیم اسلام است و ضرورت دارد که ما مسلمانها فرامذهبی و اسلامی فکر کنیم. مولوی قریشی در بخش دیگری از صحبتها افزود که همین بیانات آیت الله العظمی محسنی باید چراغ راه ما باشد و ما تلاش کنیم که جامعه را بر اساس ایمان، علم و اتحاد به وجود آوریم و به مسائل جهانی، مثل مسئله فلسطین توجه کنیم.
این نشست، با دعای خیر حجت الاسلام مبلغ، رئیس مدرسه علمیه باقرالعلوم (ع) پایان یافت.
این نشست، جلوه‌ای از تکریم اندیشه و شخصیت علمی و وحدت‌گرای آیت‌الله العظمی محسنی (ره) بود؛ عالمی که افق‌های بلندتری از همگرایی، همزیستی و تمدن اسلامی را برای نسل امروز و آینده ترسیم کرد.
