به منظور تجلیل هرچه باشکوه¬تر از حماسۀ ماندگار و آگاهی بخش عاشورا، نشست علمی- فرهنگی تحت عنوان «فرصتها و ظرفیتهای عاشورایی»، روز چهارشنبه ۱۱ سرطان ۱۴۰۴، در سالن اجتماعات ابوریحان پوهنتون خاتم النبیین شعبه غزنی برگزار گردید.
این نشست که در آن ریاست، معاونین، اساتید، محصلان و کارمندان پوهنتون خاتم النبیین(ص) شعبه غزنی و ریاست انستیتوت علوم صحی خاتم النبیین غزنی شرکت داشتند، در دو بخش سخنرانی و میزگرد علمی به اجرا درآمد.
در بخش نخست، دکتر بسم الله مهدوی، آمر فرهنگی و عضو هیأت علمی پوهنتون، به طرح بحث پرداخته و از حکومت یزید به عنوان بزرگترین فاجعه تاریخ صدر اسلام یاد نمود و افزود که حکومت یزید هیچ نسبتی با مسیر نبوت برقرار نساخته و در آن عدالت اسلامی موضوعیت نداشت، جاهلیت عرب در این دوره بازاحیا شده و شرابخوای و فسق به صورت علنی و عریان در رأس هرم قدرت و حکومت راه یافته بود. به باور ایشان این دست فسادها که اسلام و امت اسلامی را با تهدید مواجه ساخته بود، زمینه ساز شکلگیری حماسه حسینی گردید؛ آنهم با هدف زدودن غبار جاهلیت از چهره تابناک اسلام، نشان دادن روح واقعی این دین سازنده، اصلاح نمودن امور امت، امر به معروف و نهی از منکر. آمر فرهنگی پوهنتون در بخش دیگر از صحبتها، حماسه عاشورا را یک مکتب همیشه زنده معرفی نمود که با توجه به ذخیره های عظیم فکری، معنوی و عملی نهفته در آن، می تواند برای تمامی بشر، در تمامی عصرها و عرصه ها مورد استفاده باشد؛ اما مهم این است که این فرصتها و ذخیره ها به درستی شناسایی و به جامعه معرفی گردد. وی متذکر شد که مبتنی بر همین نظر است که این نشست شکل گرفته است تا در یمن تحلیلات اساتید فرهیخته روح تشنه مان را از فرصتها و ظرفیتهای این حماسه باشکوه سیراب سازیم.
در بخش دوم برنامه، آقایان مولوی سعید آمر بخش دعوت و ارشاد پوهنتون، استاد اسحاق علی فهیمی رئیس دانشکده اقتصاد، شیخ الحدیث مولوی قریشی مسئول بخش دروس ثقافت اسلامی، دکتر محمداسحاق مهدوی عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد، دکتر سیدمحمدتقی هاشمی عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد و دکتر محمدجواد صمیمی عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی اشتراک ورزیده و به پرسشهای مطرح شده از سوی دبیر جلسه پاسخ دادند.
مولوی سعید به عنوان اولین کارشناس این میزگرد، در پاسخ به این پرسش که : مهمترین وقایع و تحولات عظیم روز عاشورا کدام‌اند؟ در گام نخست اهمیت و محبوبیت این روز را در نزد خداوند متذکر شده و در مرحله بعد مهمترین وقایع رخدادهای آن را در دوره پیش از اسلام و دوره اسلامی مورد بحث قرار داد.
استاد فهیمی هم در پاسخ به این پرسش که متفکران و اندیشمندان اسلامی چه دیدگاهی نسبت به عملکرد حکومت یزید دارند؟ ضمن تقدیر از برگزارکنندگان این نشست علمی- فرهنگی، دیدگاه طبری، ابن اثیر، مسعودی، سیوطی و ذهبی را مورد اشاره قرار داده و افزود که متفکران اسلامی عملکرد خلافت یزید را در سه مقطع مورد ارزیابی قرار داده و یادآور شده اند که یزید در طول سه سال حکومت خود سه فاجعه بزرگ عاشورا، قتلعام مردم مدینه و به آتش کشیدن کعبه و سوزاندن خانه خدا را در کارنامه خود دارد. این متفکران عمدتاً از این سه عملکرد به عنوان جنایت بزرگ یاد میکنند و عالمانی همچون ذهبی یزید را ناصبی، بی ادب، مرتکب شونده منکرات، و مصرف کننده مسکرات معرفی می کنند.
شیخ الحدیث مولوی قریشی به عنوان سومین کارشناس این میزگرد، در پاسخ به این پرسش که تحلیل فقهی قیام امام حسین (ع) از منظر فقه حنفی چگونه قابل تبیین است؟ ضمن بیان انواع حکومتها افزود که: ازمنظرفقه حنفى تعيين وليعهد همانند يك پيشنهاد وكاندید است. این در صلاحیت صاحبان حل وعقد امت است كه فرد پیشنهاد شده را تأیید كنند، يا با مشوره خود فرد جديدى را تعيين نمایند. بنابرين حكومت يزيد تازمانيكه صاحبان حل وعقد امت تأیيد نكنند، حکومتش شرعاً منعقد نمى شود و شخص خود حضرت امام حسين ازابتدا براين عقيده بود كه يزيد صلاحيت خلافت راندارد. براین اساس از نگاه فقه حنفی قیام امام حسین بجا شمرده می شود.
دکتر مهدوی به عنوان کارشناس بعدی این نشست، در پاسخ به این پرسش دبیر جلسه که: اهداف راهبردی قیام امام حسین (ع) چه بود و تا چه اندازه این اهداف در بستر تاریخی و اجتماعی زمان خود تحقق یافت؟ بیان داشت که احیای دین، احیای کرامت انسانی، بیداری اسلامی، خلق الگوی جامع مقاومت در برابر ظلم و احیای فرهنگ شهادت از مهمترین اهداف راهبری قیام امام حسین (ع) در این زمینه بود. وی در پاسخ به بخش دوم سؤال، با توجه به مستنداتی، افزود که امام در رسیدن به اهداف مذکور موفق بوده است.
دکتر هاشمی، کارشناس دیگر این نشست، به این پرسش پاسخ داد که: عاشورا از چه فرصتها و ظرفیتیهایی در حوزه همبستگی و همگرایی اسلامی برخوردار است و چگونه می توند در این زمینه کمک کند؟ به تعریف همگرای پرداخته و نقش حماسه عاشورا را، با توجه به مفاهیم ارزشی نهفته در آن، مورد بحث و بررسی قرار داد. مفاهیمی که به باور ایشان برای تمامی جریانهای و مذاهب اسلامی قابل قبول و مورد توجه است؛ مثل احیای دین، آزادگی، اصلاح امت عدالت طلبی، مبارزه با ظلم، احیای فرهنگ شهادت و… به باور ایشان عاشورا می تواند از این طریق به عنوان یکی از محورهای مهم همگرایی جوامع اسلامی از جمله در افغانستان مطرح باشد.
دکتر صمیمی به عنوان کارشناس ششم این نشست علمی- فرهنگی، پاسخ به این سؤال را محور مباحث خود قرار داد که: اگر نگاه کلی به ظرفیتهای عاشوایی داشته باشیم، به نظر شما این ظرفیت ها چه می تواند باشد؟ وی در ابتدا فرارسیدن سالروز قیام امام حسین را تسلیت گفته، سپس ظرفیتهای نهضت عاشوار را در ابعاد معنوی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به تفسیر و تحلیل نشست.
بایسته ذکر است که این نشست با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید توسط قاری محترم سیدهادی سجادی آغاز شده و آقای عبدالرزاق صداقت اجرا و دبیری میزگرد آن را بر عهده داشد.
